FIVE VICTOR ECHO PAPA
studio omstand
Five Victor Echo Papa:
van 4 januari t/m 23 februari 2020
In de tentoonstelling Five Victor Echo Papa wordt het werk geëxposeerd van 8 kunstenaars die tussen 2017 en 2019 allen een werkperiode in de Geheime Bunker hebben voltooid, met werk dat tijdens die werkperiode is ontstaan, of waarin hun aanwezigheid in de Geheime Bunker op één of andere manier heeft doorgewerkt. De organisatie en de begeleiding rondom de tentoonstelling is in handen van Omstand samen met gastcurator Heidi Linck, oud-resident en sinds 2014 medeorganisator van het Geheime Bunker Project.
Tot de zomer van 2019 beschikte Omstand over een artist-in-residence in een voormalige atoombunker die werd gebruikt als doorvoerpompstation van kerosine. De bunker werd militair aangeduid als 5VEP / Five Victor Echo Papa. Het gebouw is een rauwe, betonnen kolos ter grote van een gymzaal. Het bevindt zich in het buitengebied, aan de rand van de stad, lastig te vinden en moeilijk te bereiken. De exacte locatie van dit militaire object was geheim. We vonden het een goed idee dat gegeven te handhaven: Een Geheime Bunker! Omstand programmeerde deze duistere bunker voor werk- en verblijfsperiodes van ongeveer 6 weken. Residenten konden er kamperen in een caravan, kregen van ons een sleutel van de compound en waren verder volledig op zichzelf aangewezen. Rode draad binnen de AIR is een persoonlijk onderzoek van de kunstenaar, waarbij de focus van het residency-programma lag op onderzoek. Resultaat in de vorm van een kunstwerk was geen vereiste. We vroegen kunstenaars ter plekke te reageren op het gebouw, zijn verleden en op thema’s die er een relatie mee hebben zoals ‘verborgen’ en ‘geheim’ en ‘identiteit van de plek’. Een verblijf in de Geheime Bunker resulteerde desondanks in bijna alle gevallen toch in zichtbaar werk.
Deelnemende Kunstenaars:
Sharon Houkema
Willem Besselink
Maarten Overdijk
Machiel van Stokkum
Rosalie van Oorschot
Max Kuiper
Mirka Farabegoli
Aracelly Scheper
Curator Heidi Linck i.s.m. Omstand
Maarten Overdijk beschrijft zijn werk als een ruimtelijk onderzoek in de vorm van sculptuur, installatie en tekst. Tijdens zijn werkperiode in de Geheime Bunker besloot Overdijk om niet in de binnenruimte van de bunker te gaan werken, maar direct in te grijpen in de buitenruimte. Hij groef er een groot gat waar hij zelf gegoten, smetteloos witte gipsblokken in installeerde. Er ontstond een plek die zowel een begin- als eindpunt kan zijn en die zowel met een ruïne van een verdwenen huis als met de fundamenten van een nog te bouwen huis geassocieerd kunnen worden.
Maarten Overdijk | EXOGRAM (detail) | Linodruk | 70 x 80 cm | 2020 | Foto: Koen Kievits
Maarten Overdijk | EXOGRAM (detail) | Cyanotype | 60 x 70 x 12 cm | 2020 | Foto: Koen Kievits
Maarten Overdijk | EXOGRAM (detail) | Gietwas en pigment | 3 exemplaren van 35 x 75 x 25 cm | 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Rosalie van Oorschot maakt installaties en objecten in verschillende media en technieken. Doordat ze haar werk benadert als object en niet als een talig statement of een mening, komt er veel nadruk te liggen op fysieke eigenschappen. Juist door het fysieke tot zwaartepunt te maken, treedt het karakter van het object op de voorgrond terwijl het karakter van de maker verborgen blijft. Van Oorschot beschouwt haar werkproces keer op een keer als een combinatie van plezier in de omgang met materiaal en de angst om in het beeld haar eigen persoonlijkheid op de voorgrond te zetten. Deze constante zoektocht geeft aan de in eerste instantie ‘platte’ en abstracte objecten een diepere laag, waar verbinding en onthechting, tonen en verbergen en andere persoonlijke thema’s een onderstroom vormen.
Rosalie van Oorschot | PLEASE CALM YOURSELF DOWN | Mixed Media op vloer (variabel formaat) | 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Het werk van Willem Besselink komt voort uit een fascinatie voor structuren, ingebed in het alledaagse. Structuren die ongemerkt en onopgemerkt zijn en pas zichtbaar worden door herhaling, omdat ze op verschillende plekken te zien zijn. Besselink probeert dergelijke structuren te ontdekken door triviale dagelijkse gebeurtenissen, vaak van persoonlijke aard, te onderzoeken en te begrijpen. Door hun patronen te observeren en ze opnieuw te visualiseren, worden er vervolgens nieuwe beelden gecreëerd. Innovatief gebruik van materie en vorm is daarbij het uitgangspunt. Het resultaat van al deze inspanningen, het medium dat wordt gekozen en de afmetingen van het werk worden bepaald door wat wordt waargenomen en de plaats waar de waarneming wordt gedaan en varieert van kleine tekeningen tot grote installaties. Deze aanpak leidt niet alleen tot nieuw werk via vorm en materie maar ook tot reflectie en een persoonlijke beeldtaal, waarbij vragen worden opgeroepen als: Wat is het effect van de aanwezigheid van de onderzoeker op wat wordt onderzocht? In hoeverre speelt zijn persoonlijkheid een rol en in hoeverre beïnvloeden structuren hem (en anderen)?
Willem Besselink | VOEGEN | Installatie van MDF | 8,80 x 3,75 x 3 meter | 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Max Kuiper werkt met beeld, geluid en tekst. Onder andere in ‘Les Horribles Travailleurs’ en ‘z\w\a\r\t magazine’. Les Horribles Travailleurs is een geluidsproject en bestaat uit het maken en uitbrengen van geluidscollages en composities. z\w\a\r\t magazine is een persoonlijk kunstenaarstijdschrift dat zich concentreert op de verfijning van het veelomvattende begrip ‘zwart’.
Zijn werkperiode in de Geheime Bunker resulteerde in een een speciale aflevering van het ‘z\w\a\r\t magazine’ en het verzamelen van geluid voor Les Horribles Travailleurs: Met de in het gebouw aanwezige materialen zijn vele geluidsopnamen gemaakt, waarbij gebruik werd gemaakt van de akoestische eigenschappen van iedere kamer. De bunker verbergt een compleet orkest aan metalen voorwerpen met ieder een eigen klank. 
Max Kuiper | Z\W\A\R\T magazine nr. 23 | multimedia installatie in het glazen huis van Omstand & performance tijdens de opening | 2018 – 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Aracelly Scheper maakt video-werken waarin de stilte wordt onderbroken door subtiele geluidssporen. Fragmenten van gesprekken, omgevingsgeluiden. In reactie op haar werkperiode verteld Scheper: ‘Ik heb mijn manier van werken meer leren accepteren en begrijpen. Ik heb een heleboel materiaal dat onaf is. Dit onaffe leverde mij eerder veel onrust op, maar ik weet door de bunkerperiode dat het bij me hoort en dat het verwerken van mijn materiaal tijd kost. Heel direct en concreet materiaal moet worden aangevuld met abstract materiaal of een abstracte benadering. Wat heeft wat nodig? Ik ben daar nu met veel meer overtuiging en zekerheid mee bezig.’
Aracelly Scheper | HET GEWILDE OBJECT | Audio/Video-installatie in het Trafohuisje van Omstand | 00:11:06 – loop | Glasobjecten, video en geluid ( formaten verschilt, zowel de glasobjecten, als de video) | 2019- 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Machiel van Stokkum beschouwt de Geheime Bunker als object dat, als Koude Oorlog overblijfsel, al achterhaald was voordat het heeft moeten functioneren. Twee maanden lang verbleef hij op deze plek om hier te experimenteren en nieuw werk te maken. Vertrekkend vanuit video-installaties, verschoof de focus van zijn project zich steeds meer naar het fysieke object. Hij maakte er stoeptegels in de bodem en ontwikkelde ter plekke een eigen techniek om afgietsels te maken van de huid van de bunker met stuc-gips en houten constructies. Deze techniek genereerde niet alleen fysieke objecten met de afdruk van de bunker er in, maar laat ook permanente afdrukken van het gips achter op de bunker zelf. Uiteindelijk keerde ook het gebruik van video terug en ontstond een boeiende interactie tussen projectie en object, die vervolgd zal worden door interacties tussen de bunker en de locaties waar Machiel zijn objecten en projecties na deze werkperiode zal installeren.
Machiel van Stokkum | RECONSTALIATION 1.2 | MULTI-MEDIA-INSTALLATIE | 480 X 330 X 620 CM | Compleet verbouwde ruimte met extra verdieping, gevuld met video’s, fotografie, en lichtobjecten | 2017 – 2020 | Foto’s: Koen Kievits
Kunstenaar Sharon Houkema (1975, NL) studeerde aan de Rietveld Academie en de Rijksakademie in Amsterdam en nam deel aan verschillende internationale residenties. Naast opdrachten in de openbare ruimte, exposeert ze online haar werk op locaties als Stedelijk Museum Schiedam, Fact Liverpool, La Casa Endida in Madrid, DUCTAC in Dubai, CTM festival Berlijn, White Box New York en Probe. Ze maakt installaties, multimediale werken en teksten gerelateerd aan ecologie en hanteert daarbinnen een procesmatige manier van werken dat meestal in alle geheimzinnigheid plaatsvindt. In het kader van de werkperiode in de Geheime Bunker een interessant gegeven. Alhoewel ze uitgebreid inhoudelijk onderzoek doet, ontstaat haar werk vooral intuïtief en al experimenterend, bijvoorbeeld met het materiaal dat ze ter plekke aantreft. Haar belangrijkste thema’s zijn ecologie, context en collectiviteit. Ze hanteert daarbij de overtuiging dat de huidige wereldwijde ecologische problematiek, verlies van biodiversiteit en van ecosystemen, het gevolg is van de ontkoppeling die in de geïndustrialiseerde wereld plaatsvond tussen het maatschappelijke en het milieu, en tussen het individu en de gemeenschap. Ecologie is de wetenschap die de samenhang onderzoekt van levende wezens met elkaar en met hun omgeving. De huidige ecologische instorting getuigt van het gebrek hiervan.
Sharon Houkema | HOW DO YOU READ | Video / audio – installatie | 00:08:26 – loop | hierboven een fragment van de film + foto’s van de installatie | 2020 | Foto’s: Koen Kievits, Video: Rob Groot Zevert
Het is een twijfelachtig cliché dat vaak wordt herhaald; het idee dat kakkerlakken een nucleaire aanval kunnen overleven. Maar het is een bewezen feit dat kakkerlakken zeer veerkrachtig zijn en zich makkelijk aanpassen wanneer ze worden blootgesteld aan extreme omstandigheden. Hetzelfde kan gezegd worden over de kunstenaar. De Homo Artisticus lijkt een soort te zijn die zeer flexibel is en van een ongekende veerkracht. De soort lijkt immuun te zijn voor kritiek of beschuldigingen van populistische aard in relatie tot een nog groter gebrek aan liquide middelen. Kunstenaars zijn taai en gaan niet weg. We blijven!
Mirka Farabegoli | TOXIC BUNKER 2 | Expo in expo: mini-expositie in de schaftkeet van de Geheime Bunker. De schaftkeet was voor deze gelegenheid naar Omstand verhuisd. Er was werk te zien van Carel Lanters, Jeroen Huisman, Hans de Wolf & Arpatle en van Mirka Farabegoli | Objecten, fotografie, tekeningen en een 3d-dia kast (stereo-fotografie omgezet naar dia) met een fotografische tocht / reportage die begon bij de locatie van de Geheime Bunker en eindigde bij Omstand | Van deze tocht is een leporello gemaakt, te bestellen bij Omstand, via info@omstand.nl | 2020 | Foto’s: Jeroen Huisman
Om het magazine van FIVE VICTOR ECHO PAPA online te lezen: klik hier!
FIVE VICTOR ECHO PAPA werd mede mogelijk gemaakt door:
